GÖKOVA ÇEVRESİ DEPREM ETKİNLİĞİ
Milas-Bodrum-Gökova Körfezi–Datça civarları ülkemizde deprem dizilerinin yoğun gözlendiği bölgeler arasında yer alır. Bölgedeki deprem etkinliği fırtına karakterinde başlar ve uzun bir süre devam eder. Deprem dizileri içlerinde birden fazla deprem fırtınası barındırırlar. Volkanik kökenli kayaç topluluklarını barındıran bölgelerde deprem fırtınaları şeklindeki oluş düzeni sıkça rastlanılan bir olgudur. Ancak burada farklı olan, ana depremler kısa zaman içersinde büyüklükleri birbirine yakın şoklar şeklinde oluşur. Örneğin büyüklük M=5.2 - 5.5 - 5.4 şeklindeki gibi, benzer büyüklüklerde birkaç deprem şeklinde meydana gelir. Bu tür deprem dizileri art arda gelen yakın büyüklükteki depremlerden sonra, sıklıkları ve büyüklükleri zaman içinde azalarak haftalarca hatta aylarca sürebilmektedir. Deprem dizilerinin yoğun görüldüğü yerlere örnek olarak özellikle güney batı kıyılarımız, Denizli civarları, Midilli-Edremit-Karaburun açıkları, Oniki Adalar bölgesi ve Marmaris civarları verilebilir.
Çiftlikköy (MUĞLA)-Gökova Körfezi depremleri dizisi, Temmuz ayı başlarında başlamıştır. Ancak depremlerdeki yoğun artış 2 Ağustos 2004 tarihinden itibaren görülmüştür. Bu süreç içerisinde depremlerin büyüklükleri genelde M=3.0 - 4.0 arasında değişmiştir. 3 - 4 Ağustos 2004 tarihlerinde yerel saat ile 16:11 (Ml=5.0), 06:01 (Ml=5.4), 07:19’da (Ml=5.0) meydana gelen depremler bölgedeki deprem oluş düzeninin karakteristiği içersinde meydana gelmiş bir aktivite olarak düşünülmelidir. 8 Ağustos 2004 saat 24:00 itibarı ile bölgede kaydedilen deprem sayısı 1308’e ulaşmıştır. Depremin kaynağının bulunduğu bölge, Gökova Körfezi’ni oluşturan ve genel uzanımı körfeze paralel olan normal faylar tarafından denetlenmektedir. Körfezin kuzey kolunu oluşturan doğu-batı gidişli normal faylar ile ilişkide bulunan ve kara içine doğru genel olarak KD-GB ve KB-GD gidişli normal, doğrultu atım bileşeni olan faylar mevcuttur. 3 - 4 Ağustos depremlerine neden olan bu fay parçalarıdır. Gökova Körfezi bölgesinde bulunan birçok diri fay parçası Batı Anadolu’da genel olarak hakim olan açılma rejiminin etkisi ile deprem etkinliğini sürdürmektedir ve bölge genelde normal fayların denetiminde deprem aktivitesini sürdürmektedir.
Her üç depremin yapılan hızlı mekanizma çözümleri de bu görüşü destekler niteliktedir.
Deprem etkinliği körfezin Bodrum ve Datça arasında kalan kısmında yoğunlaşmış olup, bir süre daha sıklığı ve büyüklüğü azalarak devam etmesi beklenmektedir. Kaydedilen depremlerin en yakın deprem istasyonu olan Milas’tan P - S farkları yaklaşık 5.8 sn. gibidir ve M>4.0 olan depremlerde aynı fark görülmüştür.
Bölgede 3 - 4 Ağustos 2004 depremlerini oluşturan kaynağın aletsel dönemde ve yakın geçmişinde çok büyük deprem üretmediği bilinmektedir. Ancak bölgenin batısının özellikle Ege Denizi - Oniki Adalar Bölgesi ve Anadolu karası şelfinin bulunduğu bölgenin de önemli büyüklükte depremler ürettiği göz ardı edilmemelidir.
BÖLGEDEKİ DEPREM ETKİNLİKLERİNE ÖRNEKLER
1987 Yılı Deprem Etkinliği
Rodos-Marmaris Açıkları: 1 Ocak’ta başlayan deprem etkinliği, uzun bir süre bölgede devam etmiş, yalnızca 1 ay içinde büyüklüğü M=4.0 - 4.4 arası 10 adet deprem meydana gelmiş olup, 4 Nisan’da M=4.6 ve 19 Haziran’da M=5.0 büyüklüğünde olan depremler Marmaris-Köyceğiz’de etkili olmuştur. Etkinlik, Kasım ayının sonlarına kadar devam etmiştir. Datça-Rodos-Marmaris üçgeninde, deprem etkinliği yıl sonuna kadar devam etmiş, bölgede yalnızca M=4.0 - 5.1 arası depremlerin sayısı 25’ i bulmuştur.
Oniki Adalar Bölgesi: Bölgenin en aktif dönemidir. 7 Mayıs’da meydana gelen Mb=4.7 büyüklüğündeki deprem bölgede etkili olmuştur.
Midilli-Edremit: 6 Ağustos’ta Mb=4.6 büyüklüğündeki deprem Balıkesir, İzmir, Midilli ve Edremit’te etkili olmuştur.
1989 Yılı Deprem Etkinliği
Midilli-Edremit: 15 Ağustos’ta meydana gelen Mb=4.6 büyüklüğündeki deprem Midilli, Karaburun, Urla, Menemen, Foça, Çandalı, Ayvalık, Dikili, Edremit ve civarında etkili olmuştur.
Gökova Körfezi: 27 Nisan’da büyüklüğü M=5.3 ile başlayan deprem etkinliği, 28 Nisan’da büyüklükleri M=4.0 - 5.1 arası 4 depremle devam etmiştir.
Honaz-Denizli: 24 Şubat’ta M=5.0 büyüklüğündeki depremle başlayan etkinlikte aynı gün içersinde 2 büyük artçı deprem (M=4.4 - 4.5) ile devam etmiş ve aralıklarla yıl sonuna kadar sürmüştür.
1990 Yılı Deprem Etkinliği
Gölhisar-Altınyayla-Çameli-Denizli:18 Temmuz’da Mb=5.1 büyüklüğündeki deprem hasara neden olmuş ve geniş bir alanda hissedilmiştir. Deprem aktivitesi Eylül ayına kadar devam etmiştir. Gözlenen en büyük artçı şoklar M=4.0 - 4.2 arası toplam 8 adettir.
Datça-Rodos-Marmaris açıkları: Bölgede Ocak ayında başlayan etkinlik yalnızca Ocak ayı içinde M=4.0 - 4.8 arası 21 adettir ve bu aktivite yoğun olarak Mayıs ayının ortalarına kadar devam etmiş, 25 Mayıs’ta Köyceğiz’de başka bir etkinlik başlamıştır. 28 Ağustos’ta olan deprem (Mb=4.6) Rodos’ta, Fethiye, Köyceğiz ve Marmaris’te etkili olmuştur.
1993 Yılı Deprem Etkinliği
Oniki Adalar: 29 Haziran’da (Mb=4.9) meydana gelen deprem Karpathos, Rodos’ta ve Oniki Adalar bölgesinde etkili olmuştur. Depremin artçı şokları bölgede hissedilmiştir.
Marmaris: 26 Ağustos’ta (Mb=5.3) olan deprem Rodos, Marmaris, Kuşadası, Sömbeki adasında etkili olup, hafif ve çok hafif şiddetteki depremler bölgede büyük panik oluşturmuştur.
Bu yıl içersinde olan önemli depremler; 9 Ocak Doğu Akdeniz depremi (Mb=4.6) Meis adası, Kaş, Rodos ve yakın adalarda etkili olmuştur. Aynı zamanda Manavgat açıklarında ve Bodrum-Datça açıklarında da yıl içersinde aktivite gözlenmiştir.
1996 Yılı Deprem Etkinliği
Onki Adalar: 12 Nisan (M=5.4) Datça açıkları ve Rodos’ da (M=5.2) meydana gelen depremlerden sonra 20 Temmuz’da M=5.6 büyüklüğündeki depremle birlikte bölgede yoğun deprem aktivitesi gözlenmiştir. Eylül ayı sonuna kadar M=4.0 - 4.8 arası toplam 35 adet deprem meydana gelmiştir.
Bodrum: Nisan Ayının sonlarına doğru başlayan deprem etkinliği uzun bir süre devam etmiştir. Özellikle Bodrum Yalıçiftlik civarı, Bodrum’dan Gökova Körfezine doğru uzanan kıyıya paralel bölgede önemli deprem aktivitesi gözlenmiştir. Yalnızca 2 gün içersinde kaydedilebilen 20 deprem olmuştur.
1998 Yılı Deprem Etkinliği
Bu yıl içersinde özellikle Batı Anadolu’da deprem fırtınası şeklinde yoğun deprem dizileri görülmüştür. Bunlardan Ocak ayında başlıyan Tavşanlı-Kütahya deprem etkinliği yıl sonuna kadar yoğun olarak devam etmiştir. Bunun yanında Sındırgı-Bigadiç-Savaştepe-Balıkesir, Soma - Kırkağaç – Akhisar - Manisa civarında yoğun deprem kümecikleri görülmüştür.
1999 Yılı Deprem Etkinliği
5 Ekim Marmaris-Muğla’da olan (M=5.6) depremden sonra yıl sonuna kadar bölgede deprem etkinliği devam etmiştir.
Özellikle 30 Nisan’da başlayan Milas-Muğla depremleri (33 adet) Mayıs ayı sonuna kadar bölgede etkili olmuştur.
Bunun dışında Fethiye-Gökova Körfezi-Bodrum, Kıbrıs, Antalya Körfezi civarında deprem etkinlikleri görülmüştür.
2000 Yılı Deprem Etkinliği
21 Nisan Denizli-Honaz (M=4.5) depreminden sonra özellikle Nisan , Ağustos ve Ekim ayları boyunca yoğun deprem dizileri gözlenmiştir. Yıl sonuna kadar bölgede olan deprem sayısı toplam 144 adettir.
2001 Yılı Deprem Etkinliği
2001 yılı başında Balıkesir ili Savaştepe-Bigadiç’de başlayan deprem dizileri Haziran ayında fırtına şeklinde devam etmiş, en büyük magnitüdlü deprem 22 Haziran’da (M=5.0) olmuştur. Ekim ayı sonuna kadar bölgede 300 adet deprem meydana gelmiştir.
10 Haziran 2001 Ege Denizi-Sakız Adası’nın batısında olan deprem (Ms=5.7) özellikle Çeşme’de, Altınoluk-Didim arasındaki Batı Anadolu sahil şeridi boyunca etkili olmuştur. Deprem can kaybı ve hasara yol açmamıştır. Depremin ardından yoğun artçı deprem aktivitesi izlenmiştir. Artçı şoklar bölge halkında panik ve korku yaratmıştır. Halk bir süre evlerine girmemiştir.
2002 Yılı Deprem Etkinliği
Denizli ve civarında (Buldan, Çameli, Honaz,Çivril, Sarayköy) yıl boyu yoğun deprem dizileri görülmüştür. Yalnızca çözümü yapılan deprem sayısı 86 olup yörede yıl içindeki en büyük deprem 30 Haziran’da (M=4.2) olmuştur .
2003 Yılı Deprem Etkinliği
Denizli-Buldan civarında Temmuz ayının son haftasında yoğun deprem dizileri görülmüştür. 23 Temmuz’da (M=5.2), 26 Temmuz’da (M=5.0) ve (M=5.6) depremleri dizinin en önemli depremlerini oluşturmuştur. Yaklaşık 1 haftalık peryotta meydana gelen deprem sayısı 833 adettir. Yalnızca 23-29 Temmuz arası büyüklüğü M≥4.0-4.9 arası 8 adet deprem meydana gelmiştir. Faylanma mekanizması çözümü büyüklüğü M=5.6 olan depremin normal faylanma ile meydana geldiğini göstermektedir.( http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/buldan.htm )
Depremin çözümünde kullanılan istasyonlar, depremin oluş zamanı, oluş yeri büyüklük bilgileri.
Saatlere göre depremlerin oluş sayılarını gösteren grafik.
Günlere göre depremlerin oluş sayılarını gösteren grafik.
***
Depremin diğer merkezler tarafından hesaplanmış bilgileri.
***
Hazırlayanlar : Doğan KALAFAT , Yavuz GÜNEŞ