5/6 HAZİRAN YÜZYILIN SON VENÜS GEÇİŞİ
Güneş ve Ay'dan sonra en çok ilgi çeken gök cisimlerinin "gezegenler" olduğunu söyleyebiliriz. Gerek eski çağlardan bu yana insanları uğraştırmış olması ve gerekse görünürdeki gezintilerinin olağandışı gözükmesi ilgiyi artırmaktadır. Gezegenlerin görünürdeki hareketleri oldukça karışıktır. Biz onların yer merkezli (geosantrik) hareketlerini gözlüyoruz. Eğer Güneş üzerinde gözlem yapabilseydik çok daha basit olan günmerkezli (heliosantrik) hareketlerini görecektik.Yer merkezli hareketin karışık oluşu Yer'in de bir gezegen oluşu, yani onunda Güneş çevresinde dolanmasından ileri gelir.Bu karışık görünümden dolayı olayın gerçek sırrı çağlar boyunca çözülememiş ve büyük bir tartışma konusu olarak sürüp gelmiştir.
Venüs'ün S hareketi 3Nisan-7 Ağustos 2004: Foto. Tunç Tezel Kaynak:http://apod.nasa.gov/apod/ap050107.html |
Bu konuda en eski olarak gösterilen kuram, milattan sonra (M.S.) 2. yüzyılın tanınmış gökbilimci Batlamyus (Ptolemeus Claudius) tarafından ortaya atılmıştır. Batlamyus'a göre "Güneş, Ay ve gezegenler Yer çevresinde birer çember yörünge üzerinde dolanırlar." Bu kuram gözlenen hareketlerle uygunluk göstermiyordu. Çünkü kimi gezegenler bir ileri bir geri giderken kiminin de gök üzerinde ilmekli yörünge çizdiği gözleniyordu.
Kaynak: spacestationinfi.com Yer ve Güneş arasındaki Merkür (Dilek) ve Venüs (Çoban) gezegenlerinin görünürdeki hareketleri Yer ötesindeki Mars (Savaş), Jupiter (Uğur), Satürn (Kuşak), Uranüs (Gökhan), Neptün (Denizhan)'ün hareketlerinden farklıdır.
http://www.scienceu.com/observatory/articles/retro/retro.html |
Mars'ın geri hareketi Foto. Tunç Tezel http://apod.nasa.gov/apod/ap031216.html 16. yüzyılda Kopernik " Yer ve gezegenler Güneş çevresinde birer çember yörüngeler üzerinde dolanırlar" kuramını ortaya koydu. 17. yüzyılın başında J.Kepler büyük uğraşılar sonunda üç büyük yasa buldu. Böylece sorun çözümlenmiş oldu. 17. yüzyılın sonunda Sir I. Newton genel çekim yasasını buldu ve Kepler'in 1. ve 3. yasalarında düzeltme terimlerinin gereğini gösterdi.
|
VENÜS GÜNEŞ'İN ÖNÜNDEN HANGİ KOŞULLARDA VE NE ZAMAN GEÇER
Venüs'ün yörüngesi ile Dünya'nın yörüngesi çakışık değildir. Çakışık olsaydı her alt kavuşum konumunda Venüs, Güneş'in önünden geçecekti. Venüs'ün yörüngesi ile Dünyanın yörüngesi arasında 3.4 derece bir açı vardır. Bu iki yörünge Haziran ve Aralık aylarının başında keşişir. Venüs'ün alt kavuşum konumu bu kesişim noktalarından (düğüm) biri civarında gerçekleşirse, Güneş'in önünden geçiş olayı meydana gelir. Teleskobun icadından itibaren gözlenen geçişler: 7 Aralık 1631 *8* 4 Aralık 1639 *121.5* 6 Haziran 1761 *8* 3 Haziran 1769 *105.5* 9 Aralık 1874 *8* 6 Aralık 1882 *121.5* 8 Haziran 2004 *8* 6 Haziran 2012 *105.5* 11 Aralık 2117 *8* 8 Aralık 2125.
Bir iç gezegen olması dolayıyle Venüs'te Ay gibi evreler gösterir. Bunu ilk olarak G. Galilei gözlemişti. Bunu çıplak gözle fark edemeyiz. Alt Kavuşmada karanlık yüzünü Üst kavuşmada parlak yüzünü görürüz. Fakat bu konumda alt kavuşmaya göre uzaklığı yaklaşık 7 kat artmış dolayısıyla parlaklığı da azalmıştır. Gönünürdeki en büyük parlaklıklar en büyük uzanımlar civarında olur. Önceleri Venüs geçişleri Güneşin uzaklığını hesaplamak için bir fırsattı. Onun için geçiş tarihlerini bilmek çok önemli idi. İlk geşiş 1679'da E.Halley tarafından yapılmıştır. |
|
Kaynak: souledout.org/nightsky/venusphases/venusphases.html |
Kaynak: enterprisemission.com |
Venüs'ün Güneş etrafında dolanma dönemi 224.7 gündür. |
Alt Kavuşumdan alt kavuşuma kadar geçen kavuşma dönemi: 583.9 gündür. |
Alt Kavuşum :29 Ekim 2010 Türkiye Bölge saati ile 03:00 - Alt Kavuşum : 6 Haziran 2012 Türkiye Bölge saati ile 09:01 |
GEÇİŞ NEREDEN VE NE ZAMAN İZLENECEK
Türkiye Bölge saati ile geçişin evreleri
Geçiş Süresi 6 saat 40 dakika
Giriş,dıştan teğet I. değme: 01:09:38 İçten teğet II.değme: 01:27:34 Geçişin Ortası : 04:29:36 İçten teğet III. değme: 07:31:39 Çıkış, dıştan teğet IV. değme 07:49:35
![]() |
2004 Venüs Geçişi, Kandilli Rasathanesi Zeiss
Refraktörü Projeksiyonu
|
Animasyon:Tamer Ataç , 2004 Venüs geçişi Kandilli Rasathanesi |
Ülkemizde, doğu illerimiz daha uzun süreli olmak üzere geçişin yaklaşık son iki saatini izleyebileceğiz. Venüs'ün görünen açısal çapı yaklaşık 1 yay dakikası yani Güneş'in görünen çapının 32'de biridir. Bu yüzden Güneş diski önünden geçerken optik büyütmesi olmayan, güneş filtreli bir teleskopla görmek mümkündür. Geçişin ortasında Venüs'ün Güneş diski merkezinden minimum ayrıklığı 554 yay saniyesi olacaktır. |
DİKKAT: Gözlem sırasında Güneş tutulmalarında olduğu gibi Güneş filtresi kullanılmalı. Teleskop kullanıyorsak teleskobun da göz sağliğimizi koruyacak filtre sistemi ile donatılmış olması gerekir.
Kaynaklar:
Abdullah Kızılıkrmak, Küresel Gökbilim, 1977
http://eclipse.gsfc.nasa.gov/OH/transit12.html
The Astronomical Almanac 2010,2012